Przy wiejskich domach od pokoleń rozciągają się ogrody tętniące życiem – pełne kolorowych kwiatów, ziół i warzyw.

Miejsca te rozbrzmiewają śpiewem ptaków, brzęczeniem pszczół i miodno-kwietnym zapachem. Są one nie tylko ozdobą gospodarstwa, ale i miejscem wypoczynku, codziennej pracy oraz kontaktu z naturą. Tradycyjny ogródek kwietny, szczególnie ten wiejski, wyróżnia się bogactwem form i barw – rośliny sadzone są w kępach, rzędach i klombach, tworząc malownicze kompozycje. Zakwitają w różnym czasie, gwarantując ciągłą zmienność. Obok roślin jednorocznych i dwuletnich chętnie sadzone są byliny i rośliny cebulowe, a między nimi często znajdowały się pachnące zioła i warzywa – wszystko w zgodzie z rytmem natury i domowego życia. Przyjrzyjmy się kwiatom, które zakwitały w tradycyjnych przydomowych ogródkach o poszczególnych porach roku. 

Wiosna

Pierwszymi kwiatami, które zakwitają wczesną wiosną w ogródku są krokusy - fioletowe i białe to te najstarsze, dzikie odmiany oraz żonkile - intensywnie żółte, ze szczympiatymi płatkami i  białe narcyzy z żółtą trąbką z pomarańczową obwódką o specyficznym, intensywnym zapachu.  Kolejne kwitną siyrotki (bratki), tulpy (tulipany) i żabi łoczka, czyli niebieskie, drobne niezapominajki. W  maju kwitną drobne, białe konwalie o przyjemnym zapachu. To z tych kwiatów robiono zwykle bukieciki dla dziewczynek przystępujących do Pierwszej Komunii Świętej. Przy domach kwitną też krzewy bzu ozdobnego, czyli flider, czorny bez oraz szumne sznyjbale (kalina), których kwiaty wyglądają jak śnieżne kule. W sadach zakwitają: stare zorty jabłonek, grusze, cześnie (czereśnie), wiśnie, firzichy, śliwy i kwity (pigwy). Pod lasami jako pierwsze ze wszystkich, pojawiają się przebiśniegi, a na łąkach: kluczyki (pierwiosnki), gynsipympki (stokrotki), podbioł, mlycze (mniszki lekarskie) i koniczyna.

Lato

Latem w ogródkach zakwitają: orliki, ostróżki, gladiole (mieczyki), gieorginie (dalie), suszki (kocanki), kosmosy, czyli warszawianka, malwy, rudbekie, miesięcznica, czyli srebrniki Judasza, len, astry, cynie, floksy, lwie paszcze, nelki (goździki), margaretki, czarnuszka, róże (czerwone, różowe, bladoróżowe), dziko róża, smrodziuszki (aksamitki), maciejka, piwońki (piwonie), liliowce, wiesiołek, nagietki, hortensje, lipina (łubin). Obok kwitną zioła i rośliny lecznicze:  dziewanna i dziurawiec. W zbożu:  chabry, maki i kąkol, na nieużytkach: nawłoć i wrotycz.

Jesień

Jesienią zakwitały słoneczniki, dombki (chryzantemy) i marcinki (astry).
Najbardziej popularnymi kwiatami doniczkowymi, kwitnącymi cały rok były muszkaty (pelargonie). Zimą trzymano je na parapetach wewnątrz, gdy robiło się odpowiednio ciepło wystawiano na zewnątrz. 

Dziękujemy Wioli Bogusz za inspirację tematem tradycyjnych ogródków kwietnych oraz Marianowi Górnemu i Irenie i Krystianowi Lerch za cenne informacje, które pozwoliły lepiej zrozumieć kulturowe znaczenie tradycyjnych ogródków przydomowych na Śląsku.