Czym jest projekt Bonclok.pl?

Witajcie,

nazywam się Ania Lerch-Wójcik

chciałabym podzielić się z Wami moją pasją

O mnie

Jestem rodowitą jastrzębianką, miłośniczką lokalnej kultury i tradycji, absolwentką etnologii na Uniwersytecie Śląskim (filia w Cieszynie) oraz Studium Muzeologicznego na Uniwersytecie Jagiellońskim.

W Miejskim Ośrodku Kultury w Jastrzębiu-Zdroju - Galerii Historii Miasta, gdzie pracuję na co dzień, prowadzę zajęcia i prelekcje promujące wiedzę o tradycji i kulturze Śląska oraz historii i sztuce Jastrzębia-Zdroju. Wraz z współpracownikami organizuję wystawy stałe i czasowe z zakresu etnografii, sztuki oraz promocji twórczości lokalnych artystów. Współredaguje Biuletyn Galerii Historii Miasta, w którym regularnie publikuje artykuły.

Za działalność w zakresie kultury zostałam nagrodzona przez Prezydenta Miasta Jastrzębia-Zdroju (2014). Jestem także laureatką Stypendium dla osób zajmujących się twórczością artystyczną, upowszechnianiem kultury lub opieką nad zabytkami (2018).

Bardzo lubię stare fotografie, pracę w terenie, przyrodę i dobrą bonkawe.

Książka „Pełny bonclok – tradycje kulinarne w podmiejskich dzielnicach Jastrzębia-Zdroju”

Co jastrzębianie jedli kiedyś, a co jedzą teraz? Jakie potrawy goszczą na stołach w Wigilię, Wielkanoc i inne święta, a jak wygląda codzienne menu... O tym oraz tradycjach kulinarnych związanych z tytułowymi podmiejskimi dzielnicami Jastrzębia-Zdroju oraz całego Śląska można dowiedzieć się z książki Anny Lerch-Wójcik pt.„Pełny bonclok - tradycje kulinarne w podmiejskich dzielnicach Jastrzębia-Zdroju”. To obowiązkowa pozycja dla każdej osoby zainteresowanej tradycją i kulturą oraz przede wszystkim przepisami kulinarnymi Śląska.

Ponad 200 stronicowa publikacja zawiera fotografie gotowych potraw oraz poszczególnych etapów ich przygotowania, a także stare zdjęcia z rodzinnych archiwów. Autorka spędziła wiele godzin na rozmowach z jastrzębskimi gospodyniami, by spisać ponad 60 przepisów w gwarze śląskiej. Obszerny słowniczek wyrażeń gwarowych sprawi, że tekst jest zrozumiały dla wszystkich czytelników.

„Planowane do druku wydawnictwo to bardzo pożyteczne przedsięwzięcie. W idei jego realizacji splatają się dwie zauważalne współcześnie tendencje: po pierwsze wzrost zainteresowań sprawami lokalnych tradycji, czyli, inaczej mówiąc, dziedzictwem kulturowym małych ojczyzn oraz rosnąca społeczna świadomość ich wartości, a po drugie – ogromne powodzenie wszelkich poradników kulinarnych i programów popularyzujących kuchnie różnych regionów, zarówno polskich, jak i zagranicznych. Z obu zatem powodów warto wydać książkę poświęconą tradycjom kulinarnym ciekawego subregionu śląskiego. Warto tym bardziej, że książka zawiera materiały z badań terenowych, przytacza oryginalne wypowiedzi gwarowe, dla zrozumienia których zestawiony został obszerny słownik (...)

(...) Na pochwałę zasługuje dodanie informacji o wpisaniu poszczególnych produktów na listę dziedzictwa - liczba tych wpisów może niejednego czytelnika zaskoczyć”. (...)

dr Maria Lipok-Bierwiaczonek

O projekcie

Projekt, w ramach którego wydałam książkę pt. „Pełny bonclok – tradycje kulinarne podmiejskich dzielnic Jastrzębia-Zdroju” oraz uruchomiłam stronę www.bonclok.pl, powstał jako forma promocji, popularyzacji oraz dokumentacji dziedzictwa kulturowego Śląska. Ze szczególnym uwzględnieniem potraktowałam tu temat gwary, zwyczajów żywieniowych oraz nawiązania do okoliczności spożywania danych produktów i potraw: do obrzędowości dorocznej i rodzinnej, do wierzeń i przesądów oraz zabiegów magicznych.

Projekt opiera się na prowadzeniu badań terenowych (od 2008 roku) i dokumentowaniu wspomnień starszych pokoleń z zakresu realiów życia oraz przemian, jakie zachodziły na Śląsku od początku XX wieku do dziś.

Położenie geograficzne i historia Śląska przez wieki kształtowały tutejszą kulturę. Jest ona tak zróżnicowana, jak zróżnicowany jest Śląsk. Tu krzyżowały się i przenikały między sobą wpływy z różnych stron: rodzime, lokalne oraz czeskie, niemieckie i austriackie. Owa różnorodność stanowi dodatkową wartość i bogactwo tych ziem. I choć krajobraz Śląska zmienił się już nieodwracalnie to wciąż kultywowane są tu tradycje rodzinne i doroczne, które przekazywane z pokolenia na pokolenie, stanowią o tożsamości kulturowej mieszkańców i są wyznacznikiem ich identyfikacji z regionem.

Projekt zrealizowano przy pomocy środków budżetowych Miasta Jastrzębie-Zdrój w ramach: Stypendium dla osób zajmujących się twórczością artystyczną, upowszechnianiem kultury lub opieką nad zabytkami na rok 2018.

Podziękowania

Moje zainteresowanie dziedzictwem kulturowym regionu, w tym kuchnią tradycyjną, zrodziło się podczas licznych rozmów z mieszkańcami Jastrzębia-Zdroju oraz z obserwacji ich dnia codziennego, a także z potrzeby dokumentacji tych zjawisk. Za tę pasję chcę podziękować wszystkim, którzy byli i są dla mnie bezcennym źródłem informacji. Szczególnie chcę wspomnieć przy tej okazji moje najwspanialsze na świecie Babcie – śp. Marię Lerch (1927–2016) oraz śp. Rutę Dziadek (1935–2017).

Dziękuję za pomoc dr Marii Lipok-Bierwiaczonek za cenne uwagi merytoryczne oraz Wioli Syrek za sumienną redakcję oraz korektę językową tekstów.

Za uwagi merytoryczne oraz pomoc w redagowaniu i korekcie tekstów pisanych gwarą wielkie podziękowania kieruję do moich Rodziców – Ireny i Krystiana Lerch, Reni Dziadek, mojego Dziadka – Alberta Dziadka oraz całej mojej rodziny.

Za utworzenie strony internetowej www.bonclok.pl oraz projekt graficzny książki i profesjonalne przygotowanie do druku dziękuję mojemu Mężowi – Marcinowi Wójcikowi. Za wykonanie autorskiego projektu okładki i ilustracji do książki „Pełny bonclok. Tradycje kulinarne w podmiejskich dzielnicach Jastrzębia-Zdroju” – Reni Dziadek.

Swoje zdjęcia z rodzinnych archiwów fotograficznych udostępniły, za co serdecznie dziękuję, następujące osoby: Agnieszka Chmiel, Anna Dobisz, Jagoda Duda, Albert Dziadek, Mieczysław Franc, Katarzyna Gibes, Łucja Kiełkowska, Arkadiusz Kogut, Ewelina Kuśka, Sylwia Mencewicz, Jerzy Orawski, Elżbieta Pasztor, Łucja Pisarska, Iwona i Jerzy Rajwa, Brygida Simka, Katarzyna Wekwejt, Jan Witaszek, Józef Żak. Za udostępnienie archiwum fotograficznego Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Jastrzębiu-Zdroju dziękuję księdzu Janu Raszykowi oraz diakon Renacie Raszyk, za możliwość zaprezentowania pięknych akwareli składam podziękowania dla Brygidy Simki oraz za linoryty Rudolfowi Riedlowi.