Projekt powstał jako forma promocji, popularyzacji oraz dokumentacji dziedzictwa kulturowego Śląska, a zwłaszcza gwary oraz zwyczajów żywieniowych.
gwary, języka śląskiego
Słowo | Definicja |
---|---|
Robotny | pracowity |
Rogolka | mątewka; drewniane mieszadło w kształcie gwiazdki, służące do dokładnego rozmieszania mąki np. w sosach; niegdyś wykonywana po świętach ze szpica bożonarodzeniowej choinki |
Rojber | łobuz |
Rola | fryzura; włosy upięte z tyłu głowy w kształt banana |
Rolady | zrazy wołowe lub wieprzowe; tradycyjne danie obiadowe kuchni śląskiej |
Romka | półka do zawieszania ręczników |
Rompla | tara do prania |
Romplować | hałasować, rozrabiać |
Roncz | tylko |
Rondong | okrągły placyk |
Rowniok | równolatek |
Roz tela | drugie tyle |
Rozbelontać | rozmieszać |
Rozfyrlać | rozmieszać |
Rożgnyć | zapalić światło |
Rozkielznońć | tutaj: rozpłynąć, roztopić; ale też: pośliznąć np. na łyżwach |
Rozkulać | rozwałkować lub wystartować |
Rozprowiać | rozmawiać |
Roztomańte | różne, różnorodne |
Roztomiła | kochana, najdroższa |
Rozwarzone | rozgotowane |
Rozyndla | geranium |
Rozynki | rodzynki |
Rołza | róża |
Ruby | gruby |
Ruścieć | rdzewieć |
Rust | rdza |
Ruła | piekarnik lub rama rowerowa /motorowa |
Rychtować | przygotować, robić coś |
Rychtycznie | prawdziwie |
Rychtyg | naprawdę; prawidłowo, poprawnie |
Ryma | katar |
Ryszawy | rudy |
Rzic | dupa, tyłek |
Rzondki | redliny, niewysokie wały ziemi między dwiema bruzdami |
Rzondzić | mówić |
Rzykać | modlić się |
Rżysko | pole po ścięciu żyta |
Sadzok | mała bulwa ziemniaka przeznaczona do sadzenia |
Sagi | goły; w przenośni można powiedzieć sago zupa, czyli mało treściwa zupa |
Sak | worek |
Schodzić | kiełkować, wyrastać z ziemi |
Schronić | schować, uprzątnąć |
Ścigo mi sie | męczę się (z bólu lub z nadmiaru pracy), boli mnie coś |
Siba | wierzba czerwona |
Sie poasić | pochwalić się |
Sie rozchodzi | chodzi o |
Siemieniotka | wigilijna zupa z siemienia konopnego |
Siodać na klinie | siadać na kolanach (u kogoś) |
Siyń | korytarz, dzielący pomieszczenia mieszkalne od części gospodarczej |
Siyrotki | Bratki |
Skibka | kromka chleba |
Skielznońć | zjechać, ześlizgnąć się; "może coś mi skielznie" - może coś dostanę, na coś się załapię |
Skiełdka | nierówna droga |
Skiełtki | nierówności terenu |
Skiż tego | z tego powodu; dlatego, że |
Sklepikorz | sprzedawca |
Sklepiorka | sprzedawczyni |
Skrowek | "piętka" z chleba |
Skrymniały | zbutwiały |
Skrymnieć | zbutwieć (najczęściej o skórzanych butach) |
Skuli tego | z tego powodu, dlatego |
Skuplować | połączyć |
Skurzica | cynamon |
Skwitniały | zgliwiały; w odniesieniu do sera, który zmienił się w mazistą masę o nieprzyjemnym zapachu |
Składny | ułożony (cecha charakteru); zaradny |
Slazować | |
Śleper | górnik - ładowacz; niewykwalifikowany pracownik kopalni |
Ślimtać | płakać |
Ślimtok | mazgaj |
Śliszki | kluski kładzione |
Sloć | zlać |
Ślypia | oczy |
Smażonka | jajecznica |
Śmiatek | zmiotka |
Śmiyrguśniki | chłopcy chodzący po wsi w Poniedziałek Wielkanocny i polewający panny wodą |
Smolić | lekceważyć, olewać ("Jo to smola!") |
Smolić to! | olać to!; nie przejmować się tym |
Smrodlawy | śmierdzący |
Smykać sie | chodzić bez ważnego celu, błąkać się |
Snadno | z łatwością, szybko, bez problemu |
Śniodać | jeść śniadanie |
Somsiod | sąsiad |
Sornik | sarna |
Soroń | człowiek bez kultury osobistej, nieobyty |
Spatrzeć coś | załatwić coś, zdobyć coś |
Śpiewki | piosenki |
Spodnioki | kalesony |
Spokopić | zrozumieć, załapać |
Spomnieć | przypomnieć |
Sprzedowoczka | ekspedientka |
Sprzezywać | okrzyczeć |
Spucować | zjeść szybko |
Spurować | być upartym |
Stacyje | stacje drogi krzyżowej |
Starać sie | martwić się; np. Nie starej sie - nie martw się |
Starka | babcia lub prababcia |
Staromodny | starodawny |
Starzyk | dziadek lub pradziadek |
Stawić sie | wstąpić gdzieś przy okazji |