

Projekt powstał jako forma promocji, popularyzacji oraz dokumentacji dziedzictwa kulturowego Śląska, a zwłaszcza gwary oraz zwyczajów żywieniowych.
gwary, języka śląskiego
Słowo | Definicja |
---|---|
Przypominki | wspomnienie zmarłego podczas mszy lub nabożeństwa |
Psinco | nic |
Pszynica | pszenica |
Pszyniczysko | pole po ścięciu pszenicy |
Puciynka | mała puszka |
Pucować | jeść szybko, ale także tynkować |
Pudercuker | cukier puder |
Puding | budyń |
Pukel | garb |
Pukeltasza | tornister |
Puket | bukiet |
Puklaty | garbaty |
Puknyć | pęknąć |
Pultać się | wkurzać się |
Pulyra | kobieta obwieszona tobołkami |
Purpurka | odświętne chusty w kolorze czerwonym; element tradycyjnego stroju śląskiego |
Pury | ubrania codzienne |
Putnia | puszka lub żartobliwie gruba kobieta |
Pyle | pisklak; "słaby jak pyle" |
Pyndale | pedały |
Pyndziałek | poniedziałek |
Pynk | pryszcz, boląca zmiana na skórze |
Pyrsk! | na zdrowie! |
Pyrtać | zatoczyć się |
Pyskować | odpowiadać komuś arogancko i złośliwie, wykłócać się, |
Pytać | zapraszać, prosić |
Pytel | worek |
Pytlować | gotować, "Woda pytluje", czyli gotuje się |
Rabarber | rabarbar |
Radiski | rzodkiewki |
Raja | kolejka, rząd |
Rajfeszlos | zamek błyskawiczny |
Rajfle | spodnie jeansowe |
Rajmatyka | reumatyzm |
Rajtar | drewniana konstrukcja złożona z trzech żerdzi, służąca do suszenia siana |
Rajza | podróż |
Rajzefiber | gorączka przed podróżą |
Raps | rzepak |
Raszpla | tarnik |
Recht | prawda, racja |
Rechtor | nauczyciel |
Regirować | rządzić |
Rencz | dopiero co, ledwo co |
Rewir | zwolnienie lekarskie, chorobowe |
Reż | żyto |
Robić bodiczek | szturchnąć kogoś |
Robić za błozna | robić z kogoś wariata |
Robotny | pracowity |
Rogolka | mątewka; drewniane mieszadło w kształcie gwiazdki, służące do dokładnego rozmieszania mąki np. w sosach; niegdyś wykonywana po świętach ze szpica bożonarodzeniowej choinki |
Rojber | łobuz |
Rola | fryzura; włosy upięte z tyłu głowy w kształt banana |
Rolady | zrazy wołowe lub wieprzowe; tradycyjne danie obiadowe kuchni śląskiej |
Romka | półka do zawieszania ręczników |
Rompla | tara do prania |
Romplować | hałasować, rozrabiać |
Roncz | tylko |
Rondong | okrągły placyk |
Rowniok | równolatek |
Roz tela | drugie tyle |
Rozbelontać | rozmieszać |
Rozfyrlać | rozmieszać |
Rożgnyć | zapalić światło |
Rozkielznońć | tutaj: rozpłynąć, roztopić; ale też: pośliznąć np. na łyżwach |
Rozkulać | rozwałkować lub wystartować |
Rozprowiać | rozmawiać |
Roztomańte | różne, różnorodne |
Roztomiła | kochana, najdroższa |
Rozwarzone | rozgotowane |
Rozyndla | geranium |
Rozynki | rodzynki |
Rołza | róża |
Ruby | gruby |
Ruła | piekarnik lub rama rowerowa /motorowa |
Rychtować | przygotować, robić coś |
Rychtycznie | prawdziwie |
Rychtyg | naprawdę; prawidłowo, poprawnie |
Ryma | katar |
Ryszawy | rudy |
Rzic | dupa, tyłek |
Rzondki | redliny, niewysokie wały ziemi między dwiema bruzdami |
Rzondzić | mówić |
Rzykać | modlić się |
Rżysko | pole po ścięciu żyta |
Sadzok | mała bulwa ziemniaka przeznaczona do sadzenia |
Sagi | goły; w przenośni można powiedzieć sago zupa, czyli mało treściwa zupa |
Sak | worek |
Schodzić | kiełkować, wyrastać z ziemi |
Schronić | schować, uprzątnąć |
Ścigo mi sie | męczę się (z bólu lub z nadmiaru pracy), boli mnie coś |
Siba | wierzba czerwona |
Sie poasić | pochwalić się |
Sie rozchodzi | chodzi o |
Siemieniotka | wigilijna zupa z siemienia konopnego |
Siodać na klinie | siadać na kolanach (u kogoś) |
Siyń | korytarz, dzielący pomieszczenia mieszkalne od części gospodarczej |
Siyrotki | Bratki |
Skibka | kromka chleba |
Skielznońć | zjechać, ześlizgnąć się; "może coś mi skielznie" - może coś dostanę, na coś się załapię |
Skiełdka | nierówna droga |
Skiełtki | nierówności terenu |