Słowniczek
gwary, języka śląskiego
| Słowo | Definicja |
|---|---|
| Pyrsk! | na zdrowie! |
| Pyrtać | zatoczyć się |
| Pyrtnońć | trącić lub skoczyć szybko po coś |
| Pyskować | odpowiadać komuś arogancko i złośliwie, wykłócać się, |
| Pytać | zapraszać, prosić |
| Pytel | worek |
| Pytlować | gotować, "Woda pytluje", czyli gotuje się |
| Rabarber | rabarbar |
| Radiski | rzodkiewki |
| Raja | kolejka, rząd |
| Rajfeszlos | zamek błyskawiczny |
| Rajfle | spodnie jeansowe |
| Rajmatyka | reumatyzm |
| Rajtar | drewniana konstrukcja złożona z trzech żerdzi, służąca do suszenia siana |
| Rajza | podróż |
| Rajzefiber | gorączka przed podróżą |
| Raps | rzepak |
| Raszpla | tarnik |
| Recht | prawda, racja |
| Rechtor | nauczyciel |
| Regirować | rządzić |
| Rencz | dopiero co, ledwo co |
| Rewir | zwolnienie lekarskie, chorobowe |
| Reż | żyto |
| Robić bodiczek | szturchnąć kogoś |
| Robić za błozna | robić z kogoś wariata |
| Robotny | pracowity |
| Rogolka | mątewka; drewniane mieszadło w kształcie gwiazdki, służące do dokładnego rozmieszania mąki np. w sosach; niegdyś wykonywana po świętach ze szpica bożonarodzeniowej choinki |
| Rojber | łobuz |
| Rola | fryzura; włosy upięte z tyłu głowy w kształt banana |
| Rolady | zrazy wołowe lub wieprzowe; tradycyjne danie obiadowe kuchni śląskiej |
| Romka | półka do zawieszania ręczników |
| Rompla | tara do prania |
| Romplować | hałasować, rozrabiać |
| Roncz | tylko |
| Rondong | okrągły placyk |
| Rowniok | równolatek |
| Roz tela | drugie tyle |
| Rozbelontać | rozmieszać |
| Rozfyrlać | rozmieszać |
| Rożgnyć | zapalić światło |
| Rozkielznońć | tutaj: rozpłynąć, roztopić; ale też: pośliznąć np. na łyżwach |
| Rozkulać | rozwałkować lub wystartować |
| Rozprowiać | rozmawiać |
| Roztomańte | różne, różnorodne |
| Roztomiła | kochana, najdroższa |
| Rozwarzone | rozgotowane |
| Rozyndla | geranium |
| Rozynki | rodzynki |
| Rołza | róża |
| Ruby | gruby |
| Ruścieć | rdzewieć |
| Rust | rdza |
| Ruła | piekarnik lub rama rowerowa /motorowa |
| Rychtować | przygotować, robić coś |
| Rychtycznie | prawdziwie |
| Rychtyg | naprawdę; prawidłowo, poprawnie |
| Ryma | katar |
| Ryszawy | rudy |
| Rzic | dupa, tyłek |
| Rzondki | redliny, niewysokie wały ziemi między dwiema bruzdami |
| Rzondzić | mówić |
| Rzykać | modlić się |
| Rżysko | pole po ścięciu żyta |
| Sadzok | mała bulwa ziemniaka przeznaczona do sadzenia |
| Sagi | goły; w przenośni można powiedzieć sago zupa, czyli mało treściwa zupa |
| Sak | worek |
| Schodzić | kiełkować, wyrastać z ziemi |
| Schronić | schować, uprzątnąć |
| Ścigo mi sie | męczę się (z bólu lub z nadmiaru pracy), boli mnie coś |
| Siba | wierzba czerwona |
| Sie poasić | pochwalić się |
| Sie rozchodzi | chodzi o |
| Siemieniotka | wigilijna zupa z siemienia konopnego |
| Siodać na klinie | siadać na kolanach (u kogoś) |
| Siyń | korytarz, dzielący pomieszczenia mieszkalne od części gospodarczej |
| Siyrotki | Bratki |
| Skibka | kromka chleba |
| Skielznońć | zjechać, ześlizgnąć się; "może coś mi skielznie" - może coś dostanę, na coś się załapię |
| Skiełdka | nierówna droga |
| Skiełtki | nierówności terenu |
| Skiż tego | z tego powodu; dlatego, że |
| Sklepikorz | sprzedawca |
| Sklepiorka | sprzedawczyni |
| Skrowek | "piętka" z chleba |
| Skrymniały | zbutwiały |
| Skrymnieć | zbutwieć (najczęściej o skórzanych butach) |
| Skuli tego | z tego powodu, dlatego |
| Skuplować | połączyć |
| Skurzica | cynamon |
| Skwitniały | zgliwiały; w odniesieniu do sera, który zmienił się w mazistą masę o nieprzyjemnym zapachu |
| Składny | ułożony (cecha charakteru); zaradny |
| Skłapnońć | coś przegryźć |
| Slazować | |
| Śleper | górnik - ładowacz; niewykwalifikowany pracownik kopalni |
| Ślimtać | płakać |
| Ślimtok | mazgaj |
| Śliszki | kluski kładzione |
| Sloć | zlać |
| Ślypia | oczy |
Zrealizowano przy pomocy środków budżetowych Miasta Jastrzębie-Zdrój w ramach: Stypendium dla osób zajmujących się twórczością artystyczną, upowszechnianiem kultury lub opieką nad zabytkami na rok 2018.
Projekt powstał jako forma promocji, popularyzacji oraz dokumentacji dziedzictwa kulturowego Śląska, a zwłaszcza gwary oraz zwyczajów żywieniowych.
Projekt powstał jako forma promocji, popularyzacji oraz dokumentacji dziedzictwa kulturowego Śląska, a zwłaszcza gwary oraz zwyczajów żywieniowych.
Wszelkie prawa zastrzeżone | All rights reserved © 2025
Zaprojektowane z przez Strony internetowe Ahoj! Jastrzębie
Skontaktuj się
kontakt@bonclok.pl