Dawniej ludzie powszechnie korzystali z mocy ziół i roślin leczniczych, które zbierane były na łąkach, polach i w lasach już od marca. 

Posiadali szeroką wiedzę na temat ziołolecznictwa i medycyny naturalnej. Mając ograniczony dostęp do pomocy lekarzy i środków farmakologicznych, korzystali z dobrodziejstw przyrody. 

"Piyrwej lyczyli sie ludzie ino zielinami i roztomańtymi mazidłami".

Dobroczynne właściwości ziół i roślin leczniczych

  • Zioła należy zbierać w odpowiednim czasie i suszyć co roku, gdyż długo przechowywane tracą swe dobroczynne właściwości. 
  • Najlepszym czasem na zbiór są słoneczne dni, godziny południowe i popołudniowe. Wiedza ludowa poleca zbieranie ziół w pierwszej kwadrze księżyca (gdy „przybywa” miesionczka, czyli księżyca) oraz podczas jego pełni.
Pełnia księżyca to najlepszy czas na zbiór ziół. Fot. Krystian Lerch
Pełnia księżyca to najlepszy czas na zbiór ziół. Fot. Krystian Lerch
  • Wiosenne zioła stanowią broń w walce z różnymi dolegliwościami. Dostarczają porcję witamin i mikroelementów, które wzmacniają odporność i pomagają w walce z wiosennym przesileniem. 
  • Stanowią także wartościowy składnik pożywienia, nadający często smaku i aromatu przygotowywanym potrawom. 
  • Dzięki procesowi konserwacji, głównie odpowiedniego suszenia, możemy cieszyć się dobroczynnymi właściwościami ziół przez cały rok.

Zbieramy wiosenne zioła

Wiedza naszych przodków na temat „magicznego” działania ziół była powszechna i przekazywana z pokolenia na pokolenie. Dziś warto wrócić do tych mądrości i korzystać z dobrodziejstw natury, która jest w zasięgu ręki. Dodatkowym atutem zbierania ziół jest wielka satysfakcja w gromadzeniu własnej apteczki, w skład której mogą wejść: liście czosnku niedźwiedziego (nazywanego cebulą czarownic lub czosnkiem cygańskim), sok i liście z brzozy, kwiaty podbiału (podbioł), liście szczawiu polnego, kwiaty mniszka lekarskiego (mlycze), kwiatki stokrotek (gynsipympki), liście młodej pokrzywy (młodo pokrziwa), liście babki, kwiaty czarnego bzu (czorny bez).
 

Kalendarz zbioru przykładowych roślin zielarskich:

Brzoza
  • Sok pozyskiwany z pnia drzewa, do bezpośredniego picia
  • Napar do picia ze świeżych lub suszonych młodych liści
  • Napar kosmetyczny z liści

Czas zbioru: marzec, kwiecień
Działanie: Wzmacnia układ odpornościowy i trawienny. Działa moczopędnie i oczyszczająco. Sok lub napar z liści brzozy można stosować w kosmetyce w formie płukanki do włosów lub do przemywania skóry w przypadku zmian i podrażnień.


Czosnek niedźwiedzi
  • Świeże lub suszone liście spożywane jako dodatek do potraw

Czas zbioru: marzec, kwiecień
Działanie: Antybakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze, oczyszczające i odtruwające, antynowotworowe. Wspomaga układ sercowo-naczyniowy, odpornościowy, trawienny.

Czosnek niedźwiedzi. Fot. Anna Lerch-Wójcik
Czosnek niedźwiedzi. Fot. Anna Lerch-Wójcik
 
Podbiał
  • Napar do picia ze świeżych lub suszonych kwiatów

Czas zbioru: marzec, kwiecień, maj
Działanie: Przeciwkaszlowe, nawilżające śluzówkę gardła.


Szczaw polny
  • Napar do picia ze świeżych młodych liści lub ze sproszkowanego korzenia
  • Spożywany na świeżo lub po ugotowaniu jako np. zupa szczawiowa

Czas zbioru: maj, czerwiec
Działanie: Przeciwbiegunkowe, moczopędne, przeciwbakteryjne i antygrzybiczne, wspomagające układ trawienny, odpornościowy  (zawiera m.in. dużą dawkę witaminy C), zapobiega anemii, okłady ze świeżych liści przynoszą ulgę przy stłuczeniach i obrzękach.

 
Mniszek lekarski
  • Napar do picia z suszonych kwiatów
  • Miodek majowy – syrop z kwiatów

Czas zbioru: kwiecień, maj
Działanie: Moczopędne, oczyszczające, odtruwające, usuwanie nadmiaru wody z organizmu. Wzmacnia odporność, system trawienny. Działa przeciwkaszlowo. Okłady z naparu przyspieszają gojenie ran. 

Mlycz, czyli mniszek lekarski. Fot. Anna Lerch-Wójcik
Mlycz, czyli mniszek lekarski. Fot. Anna Lerch-Wójcik
 
Stokrotka
  • Napar do picia z suszonych kwiatów

Czas zbioru: marzec – wrzesień
Działanie: Wzmacnia układ trawienny i odpornościowy. Działa oczyszczająco, odtruwająco, przeciwzapalnie i moczopędnie. Ma działanie przeciwkaszlowe, nawilża śluzówkę gardła.

 
Pokrzywa
  • Napar do picia ze świeżych lub  suszonych młodych  liści
  • Spożywana na  świeżo lub po ugotowaniu jako np. zupa z pokrzyw
  • Napar kosmetyczny

Czas zbioru: kwiecień, maj
Działanie: Wzmacnia układ odpornościowy, trawienny. Działa moczopędnie, oczyszczająco, odtruwająco, antybakteryjnie i odżywczo. W formie płukanki kosmetycznej działa odżywczo i przeciwłupieżowo na skórę głowy, poprawiając kondycję włosów. Zalecana jest także na problemy skórne oraz do odkażania jamy ustnej.

 
Babka  lancetowata oraz zwyczajna
  • Napar do picia ze świeżych lub  suszonych liści
  • Napar stosowany zewnętrznie do przemywania oczu
  • Okłady ze świeżych liści

Czas zbioru: maj - wrzesień
Działanie: Właściwości przeciwzapalne na jamę ustną, gardło, przewód pokarmowy. Leczy kaszel. Wspomaga pracę układu krwionośnego i  trawiennego. Ma działanie przeciwwirusowe i antybakteryjne. Zewnętrznie do przemywania oczu przy zapaleniu spojówek.W formie okładów stosowana na ukąszenia owadów. Przyspiesza gojenie ran,  podrażnień skóry.

 
Czarny bez
  • Syrop z  kwiatów
  • Sok z owoców czarnego bzu
  • Suszone kwiaty czarnego bzu idealnie sprawdzą się jako dodatek do ziołowych naparów i herbat
  • Kwiaty czarnego bzu w cieście naleśnikowym

Czas zbioru: maj - czerwiec
Działanie: Właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, moczopędne. Wzmacnia układ odpornościowy. Działanie napotne, wspomagające leczenie infekcji i przeziębień. Leczy kaszel.

Środki ostrożności

Pamiętajmy, że przy zbieraniu oraz stosowaniu ziół należy zachować wszelkie środki ostrożności!  Działanie i właściwości opisanych w artykule ziół zostały zaczerpnięte z medycyny ludowej, czyli wiedzy polegającej na leczeniu objawowym. Obecnie stosowanie ziołolecznictwa musi być poprzedzone zdobyciem wiedzy o dawkowaniu, przeciwwskazaniach i skutkach ubocznych. Nie mniej ważna jest także pewność, że zbierane i przetwarzane przez nas zioła pochodzą z czystych i sprawdzonych rejonów.

 

Więcej artykułów z zakresu ziołolecznictwa i medycyny naturalnej:

Magiczna moc ziół
Z babcinej apteczki na przeziębienie
Tradycyjne sposoby na wzmocnienie odporności
Kult Matki Ziemi a święto Matki Boskiej Zielnej
Miodek majowy
Zoft z kiszonych buraków