Na niedzielę lub mniejsze uroczystości gospodynie przygotowywały dawniej kołoczyki, czyli drożdżówki z nadzieniem i posypkom lub cukrem pudrem.

Kołoczyki/kołoczki są szybsze w przygotowaniu i łatwiejsze do wypieczenia niż kołocz. Rodzaj nadzienia zależał od dostępności produktów. Mogła to być dowolna marmelada, sezonowe owoce, jak np. borówki czy truskawki, albo masa z białego sera. Świeże kołaczyki stanowią smakowity duet z bonkawom lub malckawom z mlekiem, podawaną w szolce.

„Za starej Polski w kożdo sobota roznosili abo rozwozili na kole żymły, rogale i kołoczyki z borówkami, marmeladom abo ze syrem. Pamiyntom, że był to towor z piekarni łod starego Motyki z Dolnego (Bzia Dolnego – przyp. red.). Wozili to w wielkich, plecionych koszach i ludzie umieli se kupić co chcieli. Dziecka rade wypatrywały tych koszy z fajnie woniajoncymi wypiekami” – wspomina Albert Dziadek z Bzia.

Poniższy przepis to stara receptura na tradycyjne kołaczyki wypiekane w wielu śląskich domach, głównie na niedzielę. Z podanych składników wychodzi 12 kołaczyków.

 Kołoczyki ze syrem i posypkom - przepis

Składniki na ciasto: 50 g drożdży (pół kostki), 1 szklanka ciepłego mleka, 1 łyżka cukru, 250 g mąki pszennej, 250 g mąki krupczatki, 40 g cukru pudru, 100 g masła, 1 jajko

W misce rozrobiomy drożdże w połowie szolki ciepłego mlyka. Dodowomy łyżka cukru i wielko łyżka monki. a potym miyszomy, przikrywomy płóciynnom ściyrkom i dowomy do ciepłego na 10 minut, coby drożdże fajnie ruszyły. Miyszomy w wiynkszej misce wszyski suche składniki: monka, krupczatka i cuker puder. Terozki trza roztopić masło i jak łochłudnie, wloć go do tej miski razym z zaczynym drożdżowym. Rozfyrlać jajco i tyż wloć ku tymu. Wyrobiać rynkom fest porzondnie aż bydzie elegancko gładki i sprynżyste. Ukulać w kulka, obsuć leko monkom, przykryć zaś tym płótnym i postawić do ciepłego na godzina.

Składniki na nadzienie: 500 g tłustego twarogu, 2 żółtka, 150 g cukru pudru, 1 cukier waniliowy

Do miski dowomy syr, dociepujymy żółtka, cuker i wszysko fajnie miyszomy widełkom.

Składniki na posypkę: 70 g masła, 1 szklanka mąki, ¾ szklanki cukru, 1 żółtko, 1 cukier waniliowy

Potym gibko robiymy posypka. Do miski trza wciepać zimne masło, cuker i waniliyncuker i nożym kroć tak długo, coby się wszysko dobrze wymiyszało. Potym wsuć trzi kufki przesiotej monki i żółtko, zarobić rynkom, bele nie za długo. Gotowo posypka chowiymy do lodówki.

Jak narychtować?

Wyrośniynte ciasto drożdżowe trza terozki przekroć na pół. Bierymy nugelkula i walcujymy jedna czyńść ciasta na podłużny placek hruby na pół cyntymetra. Łostrym nożym krojymy na dojś rowne szejś kostek. Na kożdo kostka dowomy masy syrowej. Nojlepij bydzie to wycyrklować tak, że masa w misce dzielymy na pół, a kożdo połówka na szejś. Kożdy kołoczyk skłodomy na koperta, sklejomy, coby syr nie wypłynoł, w rynkach jeszcze poprowiomy kształt i dowomy na blacha wyłożono papiórym do pieczynio. Na wiyrch kożdego kołoczyka dowomy posypka. Z drugom czyńściom ciasta robiymy tak samo. Dwanoście kołoczyków dowomy do nagrzotego do 100 stopni piykaroka, tymperatura dźwigomy na 180 stopni i piekymy kole 40 minut.
Upieczone, elegancko przibronocone kołoczyki idzie jeszcze dlo przygody posuć cukrym pudrym.


Wśród mieszkańców Śląska Cieszyńskiego do dziś niezwykle popularne są kołaczyki weselne z nadzieniem serowym, makowym i jabłkowym. Mają kolisty kształt, co nawiązuje do pierwotnego wyglądu obrzędowego pieczywa dawnych Słowian. W 2010 r. pod nazwą „Śląskie kołaczyki wykwintne” zostały wpisane na Listę Produktów Tradycyjnych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju w 2010 r. w kategorii Wyroby piekarnicze i cukiernicze w województwie śląskim.

Zobacz inne artykuły:

Kołocz - najbardziej śląskie ciasto

Chodzyni z kołoczym, czyli śląski zwyczaj przedweselny

Ciasto z orzechami

Ciasto z pozimkami i borówkami

Ciasto z rabarbrym