Dla naszych słowiańskich przodków wiosna była czasem przebudzenia Matki Ziemi oraz wszystkich jarych bóstw.
Słowiańscy bogowie
Jare Gody to cykl obrzędowy związany z zakończeniem zimy i powitaniem wiosny. Co roku w okresie marca i kwietnia wyczekiwano trzech kluczowych zdarzeń, które były związane z nadejściem wiosny. Były to kolejno: przepędzanie Marzanny symbolizującej zimę, chorobę i zło, nadejście Jaryły, który był bogiem płodności i wiosny oraz wybudzenie Peruna, czemu miał towarzyszyć pierwszy wiosenny grzmot. To dzięki niemu gromowładny bóg napełnia Mokosz, czyli Matkę Ziemię, życiodajnym nasieniem, aby mogła rodzić plony.
Jare Gody
Jare Gody były świętem na cześć Jaryły/Jaryła/Jaruna lub Jarowita. Wiosenne obrzędy stanowiły echo prastarych praktyk płodnościowych, niosły nadzieję i radość.
Współczesne, choć już coraz rzadziej używane słowo „jare” oznacza coś wysiewanego na wiosnę, wiosennego, krzepkiego i dziarskiego. Gody określają świąteczny czas. Jare Gody oznaczają więc nic innego jak święto wiosny. Święto na cześć Jaryła przypadało 27 kwietnia, kiedy to dokonywano pierwszej, wiosennej orki. W chrześcijaństwie odpowiednikiem Jaryły jest święty Jerzy, którego dzień obchodzony jest 23 kwietnia i, podobnie jak Jaryło, jest patronem rolnictwa i plonów.
Wiosenne rytuały
Czas początku wiosny był dla naszych przodków również czasem wzmożonych rytuałów magicznych, które miały na celu zakończenie zimy, zapewnienie przyszłych, dobrych plonów oraz wprowadzenie zdrowia, wigoru i dobrej energii do domów. Niektóre z tych praktyk są znane nam do dziś, lecz w innej odsłonie i innym kontekście. Najważniejsze z nich to:
- Topienie lub palenie kukły – symbolizującej Marzannę, czyli boginię zimy i śmierci.
- Sprzątanie oraz wymiatanie domu i obejścia po zimie.
- Okadzanie domostwa suszonymi ziołami.
- Zbieranie witek wierzby i leszczyny, i smaganie się nimi.
- Polewanie i obmywanie zimną, świeżą wodą siebie i bliskich.
- Dekorowanie pisanek symbolami życia i odrodzenia.
- Przygotowywanie i wspólne zjadanie obrzędowych dań i napitku.
- Oczekiwanie na pierwszy wiosenny grzmot – znak nadejścia boga Peruna, a po nim sadzenie i zasiewanie.
- Wypatrywanie jaskółki (strażniczki domowego ogniska) i bociana (symbol szczęścia, płodności).
Więcej powiązanych artykułów:
Pierwszy wiosenny wypas bydła
Wiosna - ach to ty!
Wiosenne nowalijki prosto z ogródka
Zbieramy wiosenne zioła
Pierwsze wiosenne prace polowe
