W dawnych rodzinach obowiązywał patriarchat, a ojciec nazywany był „głową rodziny”. Należało wobec niego wykazywać bezwzględne posłuszeństwo, co w szczególności odnosiło się do dzieci. 

Odpowiedzialność za całą rodzinę

Podstawowym obowiązkiem ojców było dbanie o utrzymanie rodziny i zapewnienie jej członkom warunków bytowych. Ojciec był autorytetem i gwarantem bezpieczeństwa oraz stabilizacji rodziny. Musiał wykazywać odpowiedzialność w życiu małżeńskim, rodzinnym ale także zawodowym i społecznym. 

Ojciec wykonywał najcięższe fizycznie prace. Były to obowiązki  nazywane „męskimi”. Do niego należało podejmowanie wszelkich decyzje gospodarskich takich jak: terminy, harmonogram, rozmiary upraw i hodowli, pomoc sąsiedzka i odrabianie.

Ojcowski autorytet i surowe wychowanie

Życie codzienne regulowane było autorytetem starszych, którzy  przechowywali dziedzictwo poprzednich pokoleń.  O wielkim szacunku zarówno do ojca i matki, ale także wszystkich osób starszych świadczył fakt, że dzieci zwracały się do rodziców w drugiej osobie liczby mnogiej, przez „wy” (czyli za dwoje).

Ojciec był najczęściej bardzo zapracowanym, wymagającym i surowym człowiekiem. Miał ostatnie słowo w każdej sprawie, jego decyzja nie podlegała dyskusji. 

W razie nieposłuszeństwa, najpierw matka upominała słownie dzieci. Jeśli to nie przyniosło oczekiwanej poprawy, ojciec niejednokrotnie stosował wobec dzieci kary cielesne w postaci bolesnej chłosty skórzanym pasem lub korbaczem. Korbaczem nazywano kilka, najczęściej siedem, skórzanych rzemieni zamocowanych na drewnianej rękojeści. 

Wychowanie synów, a wychowanie córek

Choć wychowanie dzieci należało raczej do obowiązku matki, to dorastający chłopcy byli już pod opieką ojca, wykonując razem z nim wszystkie prace gospodarskie, albo pracując w warsztatach lub na kopalni. Ojcowie byli najczęściej zwolennikami surowego wychowania, zwłaszcza synów. Ich obowiązkiem było ukształtowanie młodego człowieka i przygotowanie go do zawodu. Często było tak, że syn przejmował zawód ojca, kształcąc się pod jego okiem. Ojcowie rzadko wtrącali się w wychowanie córek, którym zajmowała się matka. Ich obowiązki względem córek ograniczały się najczęściej do zapewnienia posagu oraz wyboru odpowiedniego małżonka.

Ojcostwo współcześnie

Współcześnie tradycyjny model rodziny uległ zmianie. Pozycja małżonków jest równorzędna, zaś patriarchat jest już najczęściej tylko wspomnieniem z opowieści naszych dziadków. Jest to związane z zatarciem się sztywnych podziałów na zadania męskie i kobiece. Dziś najczęściej zarówno ojcowie, jak i matki zajmują się pracą zawodową. Ojcowie angażują się w życie rodzinne, w wychowanie i opiekę nad dziećmi a także pomoc w pracach domowych. Współczesny świat propaguje model świadomego ojca, który okazuje uczucia, takie jak wyrozumiałość czy empatia wobec dzieci, będąc jednocześnie dla nich autorytetem. 

Więcej artykułów, dotyczących życia rodzinnego na Śląsku:

Nie ma jak u Mamy!

Życia dziecka na śląskiej wsi

Wybór i znaczenie imienia

Gyburstag, czyli świętowanie urodzin na Śląsku

I Komunia Święta i Konfirmacja