Odpust parafialny jest do dziś, zwłaszcza w społecznościach wiejskich, doniosłą uroczystością kościelną, dorocznym wydarzeniem świętowania okresu letniego.

Odpusty w katolickich parafiach odbywają się w niedzielę najbliższą dacie święta patrona danego kościoła i parafii. Z kolei ewangelicy świętują pamiątkę założenia i poświęcenia kościoła. 

Równolegle do świętowania religijnego toczy się świętowanie mające charakter ludycznego festynu. Niedziela jest dniem wolnym od pracy, tak też łodpust jest znakomitą okazją do spotkań rodzinnych. Tradycją jest zapraszanie na uroczystość łodpustowom do swojej parafii bliższych i dalszych krewnych z innych miejscowości. Ślonzoczki na tę okazję zawczasu rychtujom świąteczny obiad. Zwyczajowo gości częstuje się kołoczym z makiym i ze syrym własnej roboty, choć dziś już częściej kupuje się gotowe ciasto. Nieodłączną tradycją łodpustu jest kiermasz z budami, czyli ze straganami, ustawionymi wzdłuż ulicy w pobliżu kościoła. 

Rodzice, dziadkowie i potki (chrzestni) obowiązkowo muszą iść z bajtlami na budy i kupić im co najmniej jedną odpustową zabawkę: trąbkę, piszczałkę, lalkę albo pierścionek z kolorowym, błyszczącym oczkiem, balonik, zabawkowy pistolet na placpatrony, czyli kapiszony. Odpustowi towarzyszą również inne atrakcje: kolorowe karasole (karuzele), szisbudy (strzelnice) czy loterie fantowe, a także wieczorne zabawy taneczne. W dniu odpustu, od samego rana do późnego popołudnia, słychać dźwięki trąbek, piszczałek, gwizdków oraz wybuchy petard i placpatronów. 

W budach obowiązkowo trzeba kupić odpustowe maszkety, czyli słodkie smakołyki przygotowane specjalnie na tę okazję: pierniki, anyżki, kokoski, futermeloki, makrony, kolorowe floki, marcepanowe kartofelki, tabulki zozworu (cukrowe tabliczki z imbirem). Choć rodzaje słodkości z odpustu nie zmieniają się od dziesięcioleci, starsi mieszkańcy Jastrzębia zwracają uwagę, że kiedyś ich smak był inny. 

Więcej informacji o dawnych zwyczajach handlowych w artykułach:

Dawne zwyczaje handlowe: Targi i jarmarki

Dawne zwyczaje handlowe: Usługi i handel obwoźny