Ważnym elementem obrzędowości dożynkowej są wielkie, misterne i budzące zachwyt wieńce żniwne, pod postacią koron lub wianków.

Współcześnie przybierają także inne formy, np. monstrancji. 

Majestatyczne korony ze zbóż

Kiedyś przygotowywały je kobiety i młode dziołchy. Często przywilej ten należał do najbardziej pracowitych żniwiarek. Dziś te misterne budowle wykonują najczęściej panie z Kół Gospodyń Wiejskich lub innych lokalnych organizacji. Majestatyczne korony lub wianki dożynkowe w kształcie koła wyplatane są z czterech rodzajów zbóż: pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa. Kłosy te są specjalnie wybrane i pozostawione na polu. Jest to pozostałość elementów archaicznych, kiedy pozostawiano na pustym polu pas lub kępę niezżętego zboża. Była to forma składania ofiar bóstwom urodzaju.

Wykonanie korony dożynkowej wymaga często skomplikowanej konstrukcji z drutów, drucików i sznurków. Do wieńców dodawane są także żywe lub suszone kwiaty i zioła, orzechy, owoce (najczęściej jabłka oraz kiście jarzębiny). Całość przystrajano kolorowymi wstążkami. 

Magiczna moc zbożowych wieńców

Wieniec zanoszony jest rano do kościoła na poświęcenie. Do dziś funkcjonuje wiara, że skupia on w sobie moce, które decydują o płodności, przyszłorocznym urodzaju i wzroście zbóż. Są to wierzenia magiczne zaczerpnięte z kultur prasłowiańskich.  W ten sposób dziękowano bogom za plony, składając ofiary bóstwom urodzaju. 

Dawniej koronę dożynkową zanoszono w orszaku dożynkowym do domu gospodarza, który był organizatorem uroczystości. Kulminacyjnym momentem było przekazanie, z rąk starosty i starościny dożynek, wieńca żniwnego. Za ten dar gospodarz wygłaszał przemówienie dziękczynne i zapraszał wszystkich na poczęstunek i zabawę taneczną, która trwała do późnych godzin nocnych.  Wieniec dożynkowy przechowywano w stodole, aż do następnego roku, a wykruszone z niego ziarenka dodawano do ziarna siewnego.

Warto przypomnieć, że dożynki, nazywane na Śląski żniwnym, to święto plonów. Są ukoronowaniem całorocznej pracy rolników połączonym z obrzędami dziękczynnymi pomyślne za ukończenie żniw i prac polowych. 

Więcej informacji na temat zwyczajów dożynkowych w artykułach:

Plon niesiemy, plon. Dożynki na Śląsku

Dziękczynne Święto Żniw