Wesele to największa uroczystość rodzinna. Obrzędowość, związana z żyniaczkom, posiada bardzo rozbudowaną sferę zwyczajów i wierzeń.
Poszczególne etapy zwyczajów przedweselnych oraz weselnych zgodnie z tradycję rozpoczynają się od swatania, przez zrękowiny (zaręczyny), ślub i wesele, aż po poprawiny. Na Górnym Śląsku, jak i w całej Polsce, funkcjonowały liczne wierzenia, wróżby i przepowiednie, które miały zapewnić młodej parze powodzenie i szczęśliwe życie oraz przestrzec ich przed wszelkimi zagrożeniami m.in.:
- Młoducha, czyli panna młoda powinna do kościoła zabrać kawałek chleba, by w nowym życiu nigdy go nie zabrakło.
- Kiedy w dniu ślubu pada deszcz, wróży to dużo smutku i płaczu w małżeństwie.
- Uśmiechniętej pannie młodej przepowiadano niepowodzenie w małżeństwie. Inaczej jej płacz po ślubie miał zamienić się w radość.
- Wierzono, że przewagę w małżeństwie będzie miał ten z nowożeńców, który pierwszy wstąpi na stopień ołtarza oraz położy na wierzchu swoją rękę podczas wiązania stułą.
- Gdy podczas ceremonii ślubnej zgaśnie świeca na ołtarzu – oznacza to prawdopodobieństwo rychłej śmierci panny młodej. I odwrotnie – jasno paląca się świeca zwiastuje szczęśliwe małżeństwo.
- Młoducha powinna poprosić, czy też zażądać od młodegopona, inaczej nazywanego żenichem, pieniędzy na ofiarę, nawet jeśli posiada swoje, co zapewnić miało, że mąż zawsze będzie jej oddawał wszystkie pieniądze.
To tylko nieliczne wróżby weselne spisane przez Józefa Gallusa w książce „Starosta weselny. Zbiór przemówień, wierszy i piosnek do użytku starostów, drużbów i gości przy godach weselnych”, wydanego w Bytomiu w 1892.
Współcześnie funkcjonują liczne nakazy i zakazy dotyczące obrzędowości weselnej, a najbardziej popularne, choć traktowane już tylko jako forma zabawy i z przymrużeniem oka to:
- Ślub powinno zawierać się w miesiącach, w których nazwie występuje litera „r”, tym samym Młodzi powinni planować uroczystości weselne w: marcu, czerwcu, sierpniu, wrześniu, październiku lub grudniu. Najgorszą sławę zaś ma miesiąc, maj, którego młoda para powinna się wystrzegać. Najlepszy dzień na ślub to sobota, najgorsze – poniedziałek i piątek.
- Ślub powinien być brany w kościele, do którego uczęszcza panna młoda.
- Nie powinno się słuchać własnych zapowiedzi ślubnych.
- Przed ślubem nie powinno się zakładać obrączki, zaś jej zgubienie czy utrata to zła wróżba, która może oznaczać utratę współmałżonka.
- Na ślubie i weselu białe kreacje kobiet są niedopuszczalne. W tym dniu kolor biały, symbolizujący czystość i niewinność, zarezerwowana jest dla panny młodej.
- Panna Młoda na swoim ślubie powinna mieć na sobie następujące rzeczy symbolizujące kolejno: coś białego (czystość), coś niebieskiego (potomstwo i wierność), coś używanego (lojalność najbliższych), coś nowego (dostatek i bogactwo), coś pożyczonego (dobre relacje z nową rodziną).
- Nowożeńcy w domu weselnym witani są chlebem i solą, później wznoszony jest toast za ich zdrowie i szczęście. Po opróżnieniu kieliszków Młodzi rzucają je za siebie. Jeśli szkło się rozbije, oznacza to ich długie, szczęśliwe i dostatnie życie.